Ung thư gan được xếp vào nhóm bệnh nguy hiểm vì có nguy cơ tử vong cao nếu không điều trị sớm. Hơn nữa, những dấu hiệu ung thư gan lại không rõ ràng và dễ nhầm lẫn với các bệnh khác. Dưới đây, chuyên gia sẽ chỉ ra một số dấu hiệu phổ biến giúp bạn nhận biết sớm căn bệnh này 

1.Tổng quan ung thư gan

Tại Việt Nam, ung thư gan đứng hàng thứ 3 trong số những bệnh ung thư phổ biến nhất.

Ung thư gan là ung thư xuất phát từ các loại tế bào của gan. Gan có kích thước cỡ trái banh bầu dục nằm ở vùng bụng trên bên phải, bên dưới cơ hoành và trên dạ dày. Có nhiều dạng ung thư xuất phát từ gan. Thường gặp nhất là ung thư tế bào gan nguyên phát, xuất phát từ chính tế bào gan. Các loại khác ít gặp hơn như ung thư đường mật trong gan, u nguyên bào gan.

Không phải tất cả các khối u ở gan đều được xem như là ung thư gan. Ung thư xuất phát từ các vị trí khác trong cơ thể, như đại tràng, phổi, vú,… có thể lan đến gan gọi là ung thư di căn gan. Loại ung thư này được gọi tên theo cơ quan mà ung thư xuất phát. Ví dụ, ung thư đại tràng di căn gan được miêu tả là các tổn thương ung thư xuất phát từ đại tràng và lan đến gan. Các ung thư di căn gan thường gặp hơn các ung thư từ các loại tế bào của gan.

2. Nguyên nhân gây ung thư gan

Bệnh ung thư gan thường xảy ra khi có sự thay đổi trong DNA của các tế bào gan. Sự đột biến DNA kéo theo sự thay đổi trong quá trình hướng dẫn hóa học trong cơ thể, làm cho các tế bào phát triển ngoài tầm kiểm soát, hình thành nên các khối u. 

Có rất nhiều nguyên nhân làm tăng nguy cơ mắc ung thư tế bào gan (HCC). 

2.1. Giới tính 

Theo thống kê, ung thư gan thường gặp ở nam giới hơn nữ giới. Nguyên nhân chủ yếu do tính chất công việc, sở thích và thói quen nhậu nhẹt. Tuy nhiên, đối với thể phụ fibrolamellar của ung thư gan, phụ nữ lại là đối tượng mắc bệnh nhiều hơn. 

2.2. Viêm gan virus mạn tính 

Nguyên nhân phổ biến nhất gây bệnh ung thư gan là viêm gan mạn tính do virus viêm gan B (HBV) hoặc virus viêm gan C (HCV). Tình trạng viêm gan dẫn có thể dẫn đến xơ gan và là nguyên nhân gây bệnh ung thư gan.  Ở Mỹ, chủ yếu bệnh ung thư gan do virus viêm gan C tác động. Trong khi đó ở châu Á và các nước đang phát triển, nguyên nhân chính là virus viêm gan B.

Nếu một người bị nhiễm cả hai loại virus viêm gan C và viêm gan B, sẽ có nguy cơ cao mắc bệnh xơ gan, ung thư gan. Virus HBV và HCV có thể lây từ người qua người nếu sử dụng chung kim tiêm, tình dục không an toàn, từ mẹ sang con khi mang thai. Ngoài ra, một yếu tố hi hữu khác là do truyền máu. Tuy nhiên, hiện nay các chế phẩm máu đều được kiểm tra kỹ lưỡng các loại virus này. Do vậy, rất hiếm trường hợp mắc bệnh viêm gan virus do truyền máu. Nguyên nhân truyền máu rất ít gặp khi bị ung thư gan

(Hình ảnh rất hiếm trường hợp viêm gan virus do truyền máu dẫn đến ung thư gan)

Ở các nước đang phát triển, trong đó Việt Nam, một phần nhỏ trẻ em bị lây nhiễm virus viêm gan B do tiếp xúc với thành viên trong gia đình bị nhiễm bệnh. Viêm gan B có khả năng gây ra nhiều triệu chứng như bệnh cúm, nên người bệnh thường chủ quan và không phát hiện bệnh kịp thời. Người bệnh thường phát hiện bệnh khi thấy triệu chứng vàng da, vàng mắt. Trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ nhiễm virus viêm gan sẽ có nguy cơ cao phát triển thành viêm gan mạn, dẫn đến tổn thương gan, thậm chí là ung thư. 

Bên cạnh đó, các loại virus khác như virus viêm gan A, E, cũng có nguy cơ dẫn đến viêm gan. Tuy nhiên, bệnh không tiến triển thành viêm gan mạn hoặc xơ gan, đồng thời không làm tăng yếu tố nguy cơ ung thư gan. 

2.3. Mắc bệnh rối loạn chuyển hóa di truyền 

Người mắc bệnh nhiễm sắc tố di truyền có khả năng hấp thu nhiều sắt hơn từ thức ăn. Sắt tồn tại trong các mô mềm trên khắp cơ thể, bao gồm cả gan. Nếu lượng sắt trong gan quá cao sẽ có thể dẫn đến xơ gan và ung thư gan. 

2.4. Nghiện rượu

Lý do hàng đầu gây xơ gan là do sử dụng quá nhiều rượu. Đó cũng là nguyên nhân dẫn tới ung thư gan. 

2.5. Hút thuốc lá 

Người hút thuốc lá hoặc đã từng hút thuốc lá có nguy cơ mắc ung thư gan cao hơn những người không hút thuốc. 

2.6. Béo phì 

Béo phì là một trong những nguyên nhân khiến người bệnh mắc ung thư gan. Do béo phì gây ra bệnh gan nhiễm mỡ, ảnh hưởng đến chức năng gan, dẫn tới ung thư gan.

2.7. Tiểu đường type 2 

Tiểu đường type 2 thường gặp ở những bệnh nhân có yếu tố nghiện rượu hoặc mắc bệnh viêm gan mạn. Những nguy cơ này có thể tăng lên do người mắc đái tháo đường type 2 thường mắc bệnh béo phì, dễ gây ra các vấn đề về gan.

2.8. Một số bệnh hiếm gặp

Một số bệnh hiếm gặp nhưng có nguy cơ gây ra ung thư gan bao gồm: 

– Thiếu Alpha 1-antitrypsin 

– Bệnh Porphyrin da

– Bệnh rối loạn tích lũy glycogen ‎

3. Biểu hiện cảnh báo ung thư gan giai đoạn đầu

Ung thư gan ở giai đoạn đầu thường rất khó phát hiện. Phần lớn người bệnh đến khám khi bệnh đã tiến triển đến giai đoạn muộn gây khó khăn cho việc điều trị. 

Các biểu hiện sớm của ung thư gan ở giai đoạn đầu có thể gặp như sau:

- Vàng da, vàng mắt: Đây là biểu hiện lâm sàn phổ biến nhất của bệnh viêm gan, xơ gan, rối loạn chức năng gan, ung thư gan. Nguyên nhân của hiện tượng này là do bilirubin (sắc tố mật) trong máu tăng đột ngột dẫn đến biểu hiện ra bên ngoài là thay đổi sắc tố da và lòng trắng mắt.

Nếu thấy mình có hiện tượng này thì nhất định không được chủ quan

- Sụt cân nhanh không rõ nguyên nhân:  Khi gan của bệnh nhân bị tế bào ung thư tấn công thường bị suy yếu, không hoàn thành tốt nhiệm vụ của mình nên tạo thành cảm giác ăn uống không ngon miệng, bụng đầy trướng, rạo lực, ngấy đồ dầu mỡ, không hấp thụ chất dinh dưỡng. Vì thế người bệnh thường bị giảm cân rất nhanh. Đây chính là biểu hiện rất quan trọng cảnh báo bệnh ung thư gan giai đoạn đầu, vì thế nên coi trọng biểu hiện này để có thể tầm soát được bệnh kịp thời.

- Bất thường, khó chịu vùng gan: Gan nằm ở vị trí vùng hạ sườn phải, nếu bạn cảm thấy đau nhưng không có một tác động ngoại lực nào vào vùng này thì có thể là gan đang gặp vấn đề.

Khi các tế bào ung thư ở gan hình thành và phát triển khiến gan sẽ bị viêm, sưng, nở to dẫn tới đau ở hạ sườn phải. Cơn đau thỉnh thoảng sẽ xuất hiện với mức độ từ nhẹ đến vừa tuỳ thuộc vào mức độ phát triển của tế bào ung thư.

- Nước tiểu sẫm màu hơn: khi gan có vấn đề, một lượng lớn Bilirubin bị phá vỡ sẽ gây ra hiện tượng nước tiểu chuyển sang màu vàng sẫm, thậm chí là màu nâu. Do đó, nếu bạn đang không uống bất kỳ thuốc kháng sinh và có thói quen sinh hoạt khoa học những màu sắc nước tiểu vẫn sậm màu thì đây là dấu hiệu cảnh báo nhiễm trùng tiết niệu hoặc ung thư gan sớm.

- Ngứa da: Khi chức năng lọc và đào thải độc tố của gan suy giảm, độc tố tích tụ lâu ngày sẽ bài tiết qua da, gây ra tình trạng mẩn ngứa, nổi mụn, Nếu nổi ngứa ở một khu vực rồi từ từ lan ra khắp cơ thể, kéo dài liên tục trong một thời gian, không giảm với thuốc kháng dị ứng thông thường thì rất có thể gan đã bị tổn thương.

- Buồn nôn và nôn: Ung thư gan sẽ dễ gây ảnh hưởng đến các chức năng của dạ dày, khiến người bệnh có các biểu hiện bất thường như buồn nôn, nôn hoặc chán ăn.

- Mệt mỏi: Nếu bạn cảm thấy mệt mỏi dai dẳng, không dứt, kèm với bất kỳ triệu chứng khác liên quan đến suy giảm chức năng gan, bạn nên đến bệnh viện kiểm tra sức khoẻ, tầm soát ung thư gan càng sớm càng tốt.

- Chán ăn, ăn không ngon miệng: Gan sản xuất ra mật để tiêu hoá thức ăn, do đó triệu chứng của bệnh gan thường được thể hiện thông qua sự thay đổi ở hệ thống tiêu hoá. Nếu bạn cảm thấy chán ăn, ăn không ngon miệng có thể là một trong những dấu hiệu sớm của cơ thể đối với bệnh ung thư gan.

Các dấu hiệu ung thư gan giai đoạn đầu thường ít và mơ hồ. Tuy nhiên, bạn không được chủ quan với bất kỳ dấu hiệu bất thường nào của cơ thể, khi nhận thấy cơ thể xuất hiện các biểu hiện bất thường hãy nhanh chóng đến bệnh viện kiểm tra sức khỏe, tầm soát ung thư gan càng sớm càng tốt.

4. Phương pháp điều trị ung thư gan

Cũng như nhiều căn bệnh ung thư, điều trị ung thư gan là điều trị đa mô thức, việc lựa chọn phương pháp điều trị ung thư gan phải phụ thuộc vào mức độ lan rộng của tổn thương và tình trạng xơ gan. Một số phương pháp điều trị ung thư gan phổ biến:

• Phương pháp phẫu thuật:

Phẫu thuật cắt bỏ khối u được áp dụng đối với trường hợp khối u còn nhỏ, nếu khối u quá to không thể thực hiện phương pháp này.

Đối với các khối u kích thước lớn, thực hiện phương pháp đốt khối u gan bằng sóng cao tần, vi sóng, tiêm cồn, nút mạch hoá dầu, nút mạch hoá chất, xạ trị, hoá trị, điều trị liệu pháp trúng đích sinh học,…

• Phương pháp cấy ghép gan:

Một số trường hợp được chỉ định cắt gan hoặc ghép gan, đây là phương pháp thay thế gan khoẻ mạnh từ người hiến tặng và chỉ ghép gan khi tế bào ung thư chưa di căn sang cơ quan khác.

• Phương pháp hoá trị:

Hoá trị là phương pháp sử dụng thuốc chống ung thư để diệt tế bào ung thư hoặc để ngăn chặn chúng phát triển, áp dụng cho các trường hợp ung thư gan giai đoạn muộn, khi khối u kích thước rất lớn và di căn.

Phương pháp hoá trị không có tác dụng chữa khỏi bệnh, theo đó hoá trị chỉ có thể làm giảm kích thước khối u, làm chậm quá trình tiến triển và kéo dài thời gian sống cho bệnh nhân.

5. Các biện pháp phòng tránh ung thư gan

Ung thư gan hiện nay vẫn là nỗi ám ảnh với nhiều người vì tiên lượng khó hơn các bệnh ung thư khác và đặc biệt đây là căn bệnh đang gia tăng ở nước ta.

• Cách tốt nhất để phòng ngừa, phát hiện ung thư gan là khám sức khỏe định kỳ siêu âm gan 6 tháng/lần, đặc biệt là những bệnh nhân có yếu tố nguy cơ cao như xơ gan, viêm gan mạn tính do rượu, viêm gan virus B, C,…

• Ngoài ra tiêm đầy đủ vaccin phòng viêm gan B, việc tiêm vaccin phòng bệnh viêm gan B là phương pháp hiệu quả nhất để dự phòng ung thư gan, giúp bảo vệ được trên 90% trẻ em và người lớn.

• Việc bảo vệ này sẽ kéo dài trong nhiều năm hoặc có thể suốt đời, giúp bạn loại bỏ được 1 nguyên nhân rất lớn gây nên bệnh ung thư gan.

• Ngoài ra cần tránh tiếp xúc với các hóa chất độc hại dễ làm tổn thương gan để giảm nguy cơ mắc bệnh. Hạn chế đồ uống có cồn, hạn chế rượu là hạn chế được bệnh xơ gan - một trong những nguyên nhân gây ung thư gan nguyên phát.

• Cẩn thận với các loại thuốc có hại cho gan vì thế bạn cần nhớ không tự ý dùng thuốc bừa bãi mà không hỏi ý kiến bác sĩ.

• Tránh xa các chất độc hại nếu bạn ăn đồ ăn chứa nhiều chất độc hại hoặc ở trong môi trường bị ô nhiễm khả năng gan bị tổn thương dẫn đến ung thư gan là rất cao. Ngoài ra, khi có biểu hiện nghi ngờ bất thường cần tới cơ sở y tế để được thăm khám và tư vấn nhằm phát hiện sớm ung thư.